سرور چیست؟

سرور معمولاً به یک برنامه رایانه ای اطلاق می شود که درخواست های ارائه شده از طریق شبکه را دریافت می کند و به آن ها پاسخ می دهد. درخواست یک سند وب را از کلاینت (کاربر) دریافت می کند و اطلاعات درخواستی را برای رایانه کاربر در اینترنت ارسال می کند. یک دستگاه می‌تواند همزمان هم کلاینت و هم سرور باشد، زیرا یک سیستم فردی این توانایی را دارد که منابع را فراهم کند و از یک سیستم دیگر استفاده کند. انواع مختلفی از سرورها از جمله سرورهای پست الکترونیکی، سرورهای مجازی و سرورهای وب وجود دارد.

مینی کامپیوترها و کامپیوترهای مین فریم از اولین سرورها بودند. مین فریم ، یک کامپیوتر بزرگ است با سرعت بالا، مخصوصا کامپیوتری که از ایستگاه های کاری (workstations) یا تجهیزات جانبی متعددی پشتیبانی می کند. مینی کامپیوترها در مقایسه با کامپیوترهای مین فریم بسیار کوچک تر هستند. از این رو به نام مینی کامپیوترها معروف شدند. به عنوان مثال، یک وب سرور ممکن است Microsoft IIS یا Apache HTTP Server را اجرا کند که به کاربران امکان دسترسی به اطلاعات صفحات وب یا وب سایت ها را از طریق اینترنت می دهد . یک سرور پست الکترونیکی قادر است برنامه ای مانند iMail یا Exim را اجرا کند که خدمات SMTP (پروتکل انتقال نامه ساده) را برای ارسال و دریافت ایمیل ارائه می دهد.

انواع سرور

سرورها انواع مختلفی دارند که به شرح زیر است:

• وب سرور
• سرور برنامه (Application)
• سرور تیغه ای (Blade)
• سرور ابری
• سرور پایگاه داده
• سرور اختصاصی
• سرور چاپ
• سرور پروکسی
• سرور فایل
• سرور پست الکترونیکی
• سرور مستقل (Standalone)
• سرور نام دامنه (DNS)

وب سرور

یک وب سرور صفحات وب یا سایر محتواها را با بارگیری اطلاعات از یک دیسک و انتقال فایل ها با استفاده از شبکه به مرورگر وب کاربر به مرورگر وب ارائه می دهد . توسط یک کامپیوتر یا مجموعه ای از کامپیوترها برای ارائه محتوا به چندین کاربر از طریق اینترنت استفاده می شود. این تبادل با کمک ارتباط HTTP بین مرورگر و سرور انجام می شود. چند نمونه از سرورهای وب در زیر آورده شده است. همچنین می توانید برای دانلود این وب سرورها را از لینک های زیر استفاده کنید.

• Apache: https://www.apache.org/
• Tomcat: https://tomcat.apache.org/
• Nginx: https://www.nginx.com/
• Savant: http://savant.sourceforge.net/
• Boa: http://www.boa.org/
• FoxServ: http://www.foxserv.net/
• IIS: https://www.iis.net/
• Lighttpd: https://www.lighttpd.net/

سرور برنامه (Application)

این محیطی است که برنامه‌ها بدون توجه به نوع برنامه‌ها و عملیاتی که انجام می‌دهند، قادر به اجرا هستند. همچنین نوعی میان افزار شناخته می شود و می تواند برنامه های کاربردی مبتنی بر وب را اجرا کند. به طور کلی، برای اتصال سرورهای پایگاه داده و کاربر نهایی استفاده می شود. انواع مختلفی از سرورهای برنامه و همچنین سرورهای برنامه دات نت فریم ورک ، جاوا و PHP وجود دارد.

علاوه بر این، مزایای مختلفی را به کاربران ارائه می دهد، مانند:

• به برنامه‌ها اجازه می‌دهد تا رویکرد متمرکزتری برای به‌روزرسانی و ارتقا داشته باشند که یکپارچگی داده و کد را فراهم می‌کند.
• با کمک فرآیند احراز هویت و متمرکز کردن مدیریت دسترسی به داده ها، امنیت را ارائه می کند.
• برای برنامه های کاربردی سنگین، با محدود کردن ترافیک شبکه، عملکرد را بهبود می بخشد.

سرور تیغه ای (Blade)

این یک مولفه سخت افزاری است که به عنوان ماژول قابل ارتقا یا سرور با تراکم بالا (high-density) نیز شناخته می شود که می تواند در یک شاسی نصب شود. عملکردهای پیشرفته ای را ارائه می دهد، مانند اجازه قراردادن و نصب یک کارت توسعه در یک رایانه در مقیاس بسیار بزرگ تر. به عنوان مثال، اگر به خطوط فیبر بیشتری نیاز باشد، می‌توان کارت فیبر اضافی را اضافه کرد، همانند سوئیچ یا روتر ، سفارشی‌سازی کامل برای سرور تیغه ای نیز فراهم است.

مهندس یا مشاوری که با نصب یک سرور تیغه ای در رک دیتا کار می کند. عکس در مرکز داده سازمانی.

سرورها را می توان با حذف هارد دیسک ها، کوچک سازی مداوم قطعات محاسباتی و حذف خنک کننده داخلی (که به عنوان سرور تیغه ای شناخته می شود) به یک سرور نازک تبدیل کرد. سرورهای تیغه ای از نظر اندازه کوچک‌ هستند که باعث صرفه جویی در فضای رک های اتاق سرور می شود. علاوه بر این می‌توان آنها را راحت‌تر تعویض نمود که در نهایت مدیریت شبکه ای از صدها سرور را آسان خواهد کرد.

سرور ابری

این یک سرور مجازی به جای یک سرور فیزیکی است که در محیط محاسبات ابری اجرا می شود. سرور ابری از طریق پلت فرم رایانش ابری میزبانی ، ایجاد و تحویل داده می شود. دسترسی به سرور مجازی ابری از طریق اینترنت و به صورت اتصال از راه دور (Remote) فراهم می شود. عملکرد و قابلیت های مشابهی با یک سرور فیزیکی دارد اما از راه دور از یک ارائه دهنده خدمات ابری قابل دسترسی است. امروزه انواع مختلفی از ارائه دهندگان سرور، مثل IBM Cloud، Google’s Cloud Platform ، Microsoft Azure و سرور مجازی هتزنر وجود دارد.

سرور پایگاه داده

این یک سیستم کامپیوتری است که به سیستم های دیگر اجازه دسترسی و بازیابی داده ها از پایگاه داده را می دهد. این سرورها به چندین درخواست به مشتریان پاسخ می دهند و برنامه های پایگاه داده را اجرا می کنند. پایگاه‌های داده می‌توانند به فضای دیسک زیادی نیاز داشته باشند و چندین مشتری در هر زمان به آن دسترسی پیدا کنند. قابل ذکر است سرور پایگاه داده توسط بسیاری از شرکت ها برای اهداف ذخیره سازی استفاده می شود. این به کاربران اجازه می دهد تا با استفاده از یک زبان پرس و جو (Query) مخصوص پایگاه داده به داده ها با کمک اجرای یک پرس و جو دسترسی پیدا کنند. به عنوان مثال، SQL یک زبان پرس و جو ساخت یافته است که امکان اجرای یک پرس و جو را برای دسترسی به داده ها فراهم می کند. رایج ترین انواع نرم افزارهای سرور پایگاه داده شامل DB2 ، Oracle ، Microsoft SQL و Informix است.

سرور اختصاصی

سرور اختصاصی یک کامپیوتر است که توسط یک شرکت میزبانی می شود و تنها به یک مشتری اجاره و دسترسی داده می شود و نمی توان آن را با هیچ مشتری دیگری به اشتراک گذاشت. برخی از شبکه ها نیاز به جداسازی یک کامپیوتر برای مدیریت اتصالات بین تمام دستگاه های دیگر دارند. یک سرور اختصاصی می تواند بخشی از یک کامپیوتر باشد که توانایی مدیریت منابع چاپگر را دارد.

به یاد داشته باشید که همه سرورها نمی توانند یک سرور اختصاصی باشند. در برخی از شبکه ها، این امکان وجود دارد که رایانه به عنوان یک سرور کار کند و همچنین می تواند عملکردهای دیگری را انجام دهد. شرکت میزبان خدمات افزودنی را برای مشتری ارائه می دهد، مانند خدمات مدیریت سرور تا نگرانی مشتری را از این بابت بکاهد. شرکت میزبان همچنین از برنامه های امنیتی سخت گیرانه برای ارائه حفاظت از داده های مشتریان خود استفاده می کند.

علاوه بر این، شرکت هاستینگ تمام یا بیشتر عملیات تعمیر و نگهداری را روی سرور اختصاصی انجام می دهد ، شامل:

• تمام فعالیت های به روز رسانی سیستم عامل و هر برنامه نصب شده روی سرور اختصاصی
• نظارت بر سرور و برنامه های مربوطه و همچنین بررسی مسائل امنیتی با تشخیص نفوذ و پیشگیری از آن
• پشتیبان گیری و بازیابی از اطلاعات، و همچنین تعمیر و نگهداری فایروال 

سرور چاپ

سرور چاپگر ، یک یا چند چاپگر را از طریق شبکه مدیریت می کند. مسئول پاسخگویی به درخواست‌های چاپ از چندین کلاینت به جای اتصال چاپگر به هر ایستگاه کاری (Workstation) است. امروزه، برخی از چاپگرهای سطح بالاتر و بزرگتر با سرور چاپ داخلی خود در دسترس هستند که نیاز به یک کامپیوتر برای اشتراک پرینتر را رفع کرده است.

سرور پروکسی

پروکسی سرور به عنوان واسطه بین کلاینت و سروری که موجود در اینترنت است عمل می کند. سرور پروکسی بخشی از یک رایانه دیگر یا سرور Gateway است که یک شبکه محلی را از شبکه های خارجی جدا می کند. درخواست های مشتری را می گیرد و برای پردازش به سرور دیگری ارسال می کند. اطلاعات درخواستی را از سرور دوم دریافت می کند ، سپس به مشتری اصلی ارسال می کند که ظاهرا خودش پاسخ آن را می دهد.

یک سرور پروکسی صفحه را سریع تر بارگیری می کند و پهنای باند شبکه را کاهش می دهد زیرا تمام صفحاتی را که از طریق شبکه به آنها دسترسی دارند را در حافظه پنهان ذخیره می کند. صفحه ای که در کش سرور پروکسی نیست، از طریق آدرس IP خود به این صفحه دسترسی پیدا می کند. سپس آن صفحه را کش می کند و برای کاربر ارسال می کند. پیشنهاد می شود برای اطلاعات بیشتر به صفحه ویکی پدیا پراکسی سرور مراجعه فرمایید.

سرور فایل

فایل سرور یک کامپیوتر در یک شبکه است که برای ذخیره و توزیع فایل ها استفاده می شود. سرور فایل به چندین کاربر یا کلاینت اجازه می دهد تا فایل هایی را که در سرور ذخیره می شود به اشتراک بگذارند. علاوه بر این، می تواند با به حداکثر رساندن سرعت خواندن و نوشتن، عملکرد را بهبود ببخشد.

سرور پست الکترونیکی

سرور پست الکترونیکی یک کامپیوتر مرکزی است که ایمیل های الکترونیکی را برای کلاینت ها از طریق شبکه ذخیره می کند. سرور پست الکترونیکی بسیار شبیه اداره پست است که ایمیل های ارسال شده برای کاربر را دریافت می کند و آنها را تا زمانی که توسط کاربر درخواست نشود ذخیره می کند. از پروتکل های ایمیل استاندارد برای ارسال و دریافت ایمیل استفاده می کند، مانند پروتکل انتقال نامه ساده (SMTP) درخواست های ایمیل خروجی را مدیریت می کند و پیام ها را ارسال می کند. پروتکل های POP3 و IMAP برای پردازش نامه های دریافتی و همچنین دریافت پیام ها استفاده می شود. این پروتکل ها با استفاده از ایمیل یا رابط وب میل، تمام اتصالات را هنگام ورود کاربران به سرور پست الکترونیکی مدیریت می کنند.

گاهی اوقات، سرورهای پست الکترونیکی و سرورهای وب در یک دستگاه ادغام می شوند. با این حال، Hotmail و Gmail (سرویس های ایمیل عمومی) و ISP های بزرگ ممکن است از سخت افزار اختصاصی برای ارسال و دریافت ایمیل استفاده کنند. یک نرم افزار سرور پست الکترونیکی باید روی رایانه نصب شده باشد که به مدیر سیستم اجازه می دهد تا حساب های ایمیل را برای هر دامنه ای که روی سرور میزبانی می شود ایجاد و مدیریت کند. به عنوان مثال، اگر نام دامنه mirdehghan.ir توسط سرور میزبانی شود، این امکان را دارد که حساب های ایمیلی مانند info@mirdehghan.ir ارائه دهد.

سرور مستقل (Standalone)

سرور مستقل سروری است که به تنهایی اجرا می شود و بخشی از یک گروه نیست. در واقع، در زمینه شبکه های مایکروسافت ویندوز، سرور مستقل سروری است که به یک دامنه ویندوز تعلق ندارد یا تحت کنترل آن نیست. حداکثر 128 دستگاه همزمان با سرعت انتقال 3 گیگابایت در ثانیه را پشتیبانی می کند. همچنین می تواند با SATA و SCSI ارتباط برقرار کند و شامل دو پورت داده است. این سیستم احراز هویت محلی و کنترل دسترسی را برای هر منبعی که از یک سرور مستقل تولید می شود ارائه می دهد. علاوه بر این، کاربران فقط باید حساب کاربری دیگری ایجاد کنند، زیرا نیازی به اقدامات پیچیده ندارد، زیرا خدمات ورود به شبکه را ارائه نمی دهد.

سرور نام دامنه (DNS)

سرور DNS نوعی سرور است که قادر به مدیریت، نگهداری و پردازش نام دامنه های اینترنتی و سوابق آنها است. در سال 1983، Jon Postel و Paul Mockapetris اولین DNS را طراحی و پیاده سازی کردند . عمدتاً برای ارائه وب سایت به کاربران نهایی (end-users) از طریق اینترنت طراحی شده است. برای دریافت خدمات ، همیشه نیاز به اتصال به اینترنت است. این شامل فضای ذخیره‌سازی است که نام‌های دامنه مختلف، میزبان‌های اینترنتی، سوابق DNS ، نام‌های شبکه و سایر داده‌ها را ذخیره می‌کند. سرویس DNS ، نام دامنه را به آدرس IP مربوطه خود تبدیل می کند.

سرور DNS چگونه کار می کند؟

اگر می خواهید از وب سایتی مانند Mirdehghan بازدید کنید، باید https://www.mirdehghan.ir را در نوار جستجوی مرورگر خود تایپ کنید. هنگامی که نام دامنه وارد می شود، جستجو صورت گرفته سپس، DNS آن را به یک آدرس IP (مانند 116.203.141.115) ترجمه می کند. اکنون، رایانه شما صفحات وب Mirdehghan را جمع آوری می کند و آن اطلاعات یا صفحات را برای نمایش به مرورگر شما می فرستد.

چگونه می توان با رایانه های دیگر به سرور متصل شد؟

در یک شبکه محلی، سرور به یک سوئیچ یا روتری متصل می شود که از تمام رایانه های دیگر از طریق شبکه استفاده می کند. هنگامی که به شبکه اتصال پیدا کند، سایر رایانه ها قابلیت دسترسی به سرور و کلیه خدمات آن را دارند. به عنوان مثال، یک کاربر می تواند برای بازدید از یک وب سایت به سرور متصل شود و می تواند از طریق یک وب سرور با سایر کاربران از طریق اینترنت ارتباط برقرار کند.

اگرچه، یک سرور اینترنتی مانند یک سرور شبکه محلی در مقیاس بزرگتر عمل می کند. از طریق میزبان وب یا InterNIC، یک آدرس IP به سرور اختصاص داده می شود.

با ثبت نام دامنه، یک نام دامنه ثبت می شود که توسط آن کاربران می توانند به سرور متصل شوند. هنگامی که کاربران به نام دامنه (مانند mirdehghan.ir) متصل می شوند، سپس نام به طور خودکار به آدرس IP سرور با کمک یک سرور DNS ترجمه می شود.

به خاطر سپردن نام دامنه در مقایسه با آدرس IP آسان تر است. علاوه بر این، نام دامنه به مالک سرور اجازه می دهد تا آدرس IP سرور را بدون نگرانی تغییر دهد. اگرچه آدرس IP قابل تغییر است، اما نام دامنه همیشه ثابت می ماند.

سرورها کجا نگهداری می شوند؟

در یک شرکت یا بیزینس، سرور و سایر ابزارهای شبکه می تواند در یک اتاق مخصوص نگهداری سرور با شرایط ویژه شامل سیستم خنک کننده و دارای امنیت لازم نگهداری شوند. مدیران شرکت ها سعی می کنند تمام تجهیزات و رایانه های حساس را از افراد متفرقه جدا کنند.

سرورهایی که در محل میزبانی نمی شوند و از راه دور به آنها دسترسی دارند در یک مرکز داده یا دیتاسنتر قرار دارند. این نوع سرورها به شرکت دیگری اجازه مدیریت سخت افزار را می دهند و شما را قادر می سازد تا از راه دور پیکربندی کنید.

آیا با هر کامپیوتری می توان یک سرور ساخت؟

بله. هر کامپیوتری با نرم افزار مناسب به عنوان یک سرور عمل می کند، حتی یک کامپیوتر رومیزی یا لپ تاپ خانگی. به عنوان مثال، می توانید یک برنامه سرور FTP را روی رایانه خود نصب کنید که به شما امکان می دهد فایل ها را بین رایانه های دیگر از طریق شبکه خود به اشتراک بگذارید. با این حال، شما می توانید کامپیوتر خانگی خود را به یک سرور تبدیل کنید. شما باید به این نکات مهم نیز توجه داشته باشید:

• کامپیوتر شما و نرم افزار سرور مربوطه باید همیشه در حال اجرا باشند تا در هر زمان قابل دسترسی باشند.
• زمانی که رایانه شما به عنوان سرور تنظیم شده است و سایر کاربران از آن استفاده می کنند ، اجازه استفاده از پهنای باند و پردازش آن برای انجام کارهای دیگر را نخواهید داشت.
• اتصال کامپیوتر به شبکه و اتصال به اینترنت می تواند مشکلات زیادی را در بحث امنیت برای کامپیوتر شما ایجاد کند.
• اگر خدماتی که شما ارائه می دهید محبوب شوند، یک کامپیوتر معمولی قادر به رسیدگی به همه درخواست ها نیست.

آیا سرورها همیشه روشن هستند؟

بله، اکثر سرورها همیشه روشن هستند. آن ها هرگز خاموش نمی شوند. از آنجایی که سرورها خدماتی را ارائه می دهند که به طور مستمر مورد نیاز هستند، بنابراین در صورت خرابی سرورها می توانند مشکلات زیادی را برای کاربران و شرکت مربوطه ایجاد کنند. به همین دلیل است که سرورها معمولاً به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که خطاپذير باشند (fault-tolerant) تا این نوع مسائل کاهش یابد.